Hoewel je ze misschien niet direct aan elkaar zou linken, komen fibromyalgie en het prikkelbaredarmsyndroom heel regelmatig samen voor. En dat is niet zonder reden, blijkt uit de nieuwste studies naar deze twee aandoeningen.

Volgens Healthnews komt fibromyalgie zestig procent vaker voor bij mensen met het prikkelbaredarmsyndroom (PDS) en heeft tot wel zeventig procent van de mensen met fibromyalgie klachten die passen bij PDS. Voor we kijken naar de connectie tussen de twee, zetten we eerst even wat informatie over fibromyalgie en het prikkelbaredarmsyndroom op een rij.

Symptomen van fibromyalgie

Fibromyalgie is een aandoening waarbij je last hebt van langdurige (chronische) pijn in je spieren en bindweefsel. Vaak is er sprake van wisselende klachten: de ene dag voel je je wel oké, terwijl je een dag later je bed niet uit kan komen door de pijn en vermoeidheid. Volgens ReumaNederland komen de volgende klachten vaak voor my fibromyalgie:

• pijn, vooral vaak in de rug, nek, schouders en heupen
• stijfheid, meestal in de ochtend of na lang zitten of staan
• krachtverlies in spieren
• aanhoudende (chronische) vermoeidheid
• slaapproblemen
• stemmingsklachten en brain fog

Over de exacte oorzaak van fibromyalgie is nog veel onduidelijkheid. Onderzoekers die spieren en gewrichten van mensen met deze aandoening bekeken, vonden daar vaak geen opvallende afwijkingen. Daarom wordt er volgens Thuisarts gedacht dat er bij mensen met fibromyalgie iets fout gaat in de communicatie tussen de hersenen, spieren en bepaalde stoffen die de spieren aansturen. Ook zou het zo kunnen zijn dat mensen met fibromyalgie pijnprikkels anders verwerken in hun hersenen, waardoor zij dit dus anders en veel heftiger ervaren. Er lijken ook genetische oorzaken te zijn voor de ontwikkeling van deze aandoening.

Symptomen van het prikkelbaredarmsyndroom

Het prikkelbaredarmsyndroom (PDS) is één van de meest voorkomende maag- en darmaandoeningen in Nederland: naar schattig komt het bij meer dan tien procent van de mensen voor, veel vaker bij vrouwen dan bij mannen. De symptomen van PDS lopen erg uiteen, maar voor een diagnose moet je volgens de Maag Lever Darm Stichting tenminste twee van de onderstaande klachten hebben:

• buikpijn die gerelateerd is aan de ontlasting
• diarree, verstopping of allebei
• opgezette buik of een opgeblazen gevoel
• overmatige winderigheid

Ook van het prikkelbaredarmsyndroom is nog niet precies duidelijk wat de oorzaak is. Mensen met deze aandoening hebben geen duidelijke afwijking in de darm, bijvoorbeeld een ontsteking, maar ervaren wel veel klachten. De darm werkt en reageert wel anders dan bij mensen zonder PDS. Dit zou volgens Thuisarts mogelijk kunnen liggen door een verstoring in de communicatie tussen de hersenen en darmen. Het lijkt erop dat de darmen te veel of te sterke signalen naar de hersenen sturen waarna de hersenen weer te veel en te sterke signalen naar de darmen sturen. De zenuwcellen in de darmwand geven dan eerder het signaal ‘pijn’ door aan de hersenen, waardoor je dit dus vaker en heftiger ervaart en je lichaam hierop reageert. Er wordt ook gedacht dat erfelijkheid mogelijk een rol speelt bij PDS.

Link tussen fibromyalgie en het prikkelbaredarmsyndroom

Als je kijkt naar de oorzaken voor fibromyalgie en voor het prikkelbaredarmsyndroom, zie je misschien al enkele overeenkomsten. Er is over beide aandoeningen helaas nog veel onduidelijkheid en er zijn nog veel onbeantwoorde vragen over de oorzaken van het ontstaan ervan, maar de mogelijke redenen voor de ontwikkeling hiervan overlappen.

Zo is er bij zowel fibromyalgie als PDS de verwachting dat er een probleem is in de communicatie tussen de hersenen en bepaalde zenuwen en spieren. Er zou volgens onderzoek in beide gevallen sprake zijn van een te sterke ontvangst van pijnprikkels in de hersenen: je hersenen ontvangen dus vaker het signaal dat er pijn is, ook bij dingen die normaal gesproken niet extreem veel pijn zouden doen. Experts denken daarom dat er bij fibromyalgie en PDS sprake is bij een vergelijkbare afwijking in hoe je lichaam met pijn omgaat. Als blijkt dat deze communicatiefout in het lijf inderdaad de oorzaak is van beide aandoeningen, zou dit dus ook verklaren waarom ze zo vaak samen voorkomen. Stress kan beide aandoeningen verergeren, dus ook op dat gebied is er een link te vinden tussen fibromyalgie en het prikkelbaredarmsyndroom.

Genetische oorzaken voor fibromyalgie en PDS

Er wordt nog altijd veel onderzoek gedaan naar de genetische oorzaken voor fibromyalgie en het prikkelbaredarmsyndroom. Maar, omdat beide aandoeningen vaak in families voorkomen, denken wetenschappers wel dat er een link moet zijn. Er zijn al meerdere gen-variaties gevonden die de kans op de ontwikkeling van zowel PDS als fibromyalgie zou vergroten, dus ook op dit gebied lijkt er zeker een link te zijn. In de toekomst zal hier ongetwijfeld meer duidelijk over worden. Een andere mogelijke manier waarop fibromyalgie en het prikkelbaredarmsyndroom gelinkt kunnen zijn, is omdat er bij beide aandoeningen vaak afwijkingen zijn in het microbioom in de darm. Volgens onderzoek uit 2022 hebben mensen met fibromyalgie én mensen met het prikkelbaredarmsyndroom een ander microbioom dan gezonde personen. Er is dus nog veel onduidelijkheid over de precieze oorzaken voor zowel PDS als fibromyalgie, maar wel al veel verschillende studies die op een link tussen de twee wijzen.